sobota, 31 grudnia 2011

"Z pamiętnika niemłodej już mężatki" Magdalena Samozwaniec

Autorki i jej rodziny pewnie nikomu przedstawiać nie trzeba. Dla mnie było to jednak dopiero pierwsze spotkanie z jej twórczością. Warto powoli nadrabiać te wszystkie zaległości...

"Z pamiętnika niemłodej już mężatki" jest zbiorem odnalezionych po latach tekstów, pisanych prawdopodobnie do radia. Wydanie wzbogacone jest licznymi zdjęciami, nieprzypadkowo dobranymi, lecz stanowiącymi odzwierciedlenie opisywanych wątków - dzięki temu lektura staje się ciekawsza i łatwiej się jest "przenieść" czytelnikowi oczami wyobraźni do właściwych miejsc i obrazów. Szkoda, że o ile zdjęcia są dobrze opisane, to zabrakło takiego opisu do samych opublikowanych tekstów - zdaję sobie sprawę, że to są materiały odnalezione przypadkowo, może niekiedy trudno określić datę ich powstania, ale zdecydowanie przydałby się jakiś odredakcyjny komentarz, nawet jeśli opierałby się nie na sprawdzonych faktach, lecz na hipotezach.

Zawarte w książce teksty można by było podzielić na dwie części - wspomnienia z domu rodzinnego z okresu międzywojennego i z wczesnych lat 40-tych oraz teksty "współczesne", o życiu w latach 60-tych. 

Wątki wspomnieniowe podobały mi się zdecydowanie bardziej. Ciekawe to były czasy i ciekawie żyć się musiało w tym starym Krakowie, gdzie spotkać można było Boya-Żeleńskiego czy Stanisława Przybyszewskiego wraz z małżonką (wiadomo oczywiście, że młodym panienkom w takim towarzystwem nie wypadało się nigdzie pokazać), gdzie dla rozrywki pójść można było do pierwszego w mieście kina lub na jakiś uroczysty pogrzeb (jako że te były jedną większych atrakcji  dla śmietanki towarzyskiej). Niewątpliwie rodzina Kossaków była niezwykle barwna, dlatego tez anegdotki z jej życia i dziś czyta się z wielkim zaciekawieniem, a ja - jako jedynaczka - myślę sobie, że to musiałoby być cudowne mieć taka siostrę jak Lilka. 

Teksty "z drugiej części" - o modzie, zdrowiu, wychowaniu dzieci i roli kobiet - cechuje dość oryginalne podejście do tematu. Choć czytało mi się je dobrze, to jednak dziwnie się podczas tej lektury czułam. To "niedzisiejsze" spojrzenie  jest ciekawe poznawczo, ale trudno się pod nim dziś podpisać. Wątki, które pisane były serio wydają się momentami satyryczne. Ale to zmusza do refleksji i pokazuje, jak silne były zmiany, jakie zadziały się w obyczajowości w drugiej połowie XX wieku i jak zmienił się system wartości. 

Ponieważ lektura tej książki była miła, lekka i przyjemna, a klimat tych rodzinnych historyjek bardzo mi się spodobał, po zakończeniu lektury udałam się do biblioteki i wypożyczyłam sobie "Marię i Magdalenę". Jak napisałam na wstępie - czas nadrabiać te moje braki :-)

piątek, 30 grudnia 2011

"Trzeci klucz" Jo Nesbø

To moje drugie spotkanie z autorem i z jego trylogią z Oslo. Spotkanie udane - powiedziałabym, że nawet bardziej udane niż pierwsze. Łatwiej mi się było wczuć w tom drugi przygód Harrego Hole - enfant terrible wydziału zabójstw. Charakter i metody pracy bohatera były mi już znane, a akcja drugiej części jest bardziej złożona i wielowątkowa, przez co lektura staje się ciekawsza.

Wszystko zaczyna się od napadu na bank, podczas którego ginie jedna z pracownic. Harry wraz z koleżanką z wydziału napadów, specjalizującą się w analizie materiałów video i obdarzoną niesłychaną pamięcią do twarzy, Beate, dochodzą do wniosku, że za śmiercią kobiety musiało stać coś więcej niż tylko kilkusekundowe opóźnienie w wydawaniu kasetki z pieniędzmi i że najprawdopodobniej było to nieźle zaplanowane morderstwo. Równolegle Harry włącza się w sprawę wyjaśnienia tajemniczej śmierci Anny - swojej dawnej kochanki. Z pozoru wydaje się, że sprawa jest prosta i że było to samobójstwo, jednak rodzą się pewne wątpliwości... A Harry wciągnięty zostaje w dziwną grę, która doprowadza do rzucenia podejrzeń na niego samego.

W tle w dalszym ciągu obecny jest wątek zabójstwa Ellen - dawnej współpracowniczki Harrego oraz powiązanego z ruchem neonazistowskim policjanta Toma Waalera. Na razie Harry jest jeszcze daleki od wyjaśnienia prawdy, ale sądzę że w kolejnym tomie, wraz z pomocą Beate mu się to uda ;-)

Akcja jest - w moim odczuciu - dość nieprzewidywalna, jej zwroty były dla mnie zaskakujące. Dlatego przyjemnie mi się ten kryminał czytało i rozejrzę się za kolejną częścią.

"Cukiernia pod amorem. Cieślakowie i Hryciowie" Magłorzata Gutowska-Adamczyk

Cieszę się, że sięgnęłam po "Cukiernię pod amorem" teraz - kiedy wszystkie trzy tomy są już wydane, dzięki czemu po zakończeniu pierwszej części nie musiałam czekać kilku miesięcy by poznać dalsze losy rodziny Zajezierskich :-)

Tom drugi sprostał moim - już po lekturze pierwszej książki dużym - oczekiwaniom. Znów zatopiłam się w tym dawnym klimacie dworu w Zajerzycach. Autorka zabrała mnie też do innych miejsc - w podróż transantlatykiem do Stanów Zjednoczonych (ach, ten okres prosperity!), do międzywojennej Warszawy... To właśnie ten obraz stolicy przypadł mi w drugim tomie najbardziej do gustu. I - nie będę tu za gorsz oryginalna - najbardziej spodobała mi się postać Grażyny Toroszyn vel Giny Weylan. Ta niezwykle silna, obdarzona dużym temperamentem kobieta jest tak przedstawiona, że większości czytelniczek pewnie niejednokrotnie podczas lektury przyjdzie do głowy myśl "chcę umieć w niektórych sytuacjach zachować się jak Gina". Czy to nie pachnie trochę kiczem? Pewnie tak, ale mimo to uważam, że trudno nie polubić tej bohaterki, jej ambicji, konsekwencji w dążeniu do obranego celu, wyobraźni i umiejętności czerpania z życia pełnymi garściami.

Nie będę opisywać fabuły książki. Jest wielowątkowa, jej dokładny opis stałby się dość zagmatwany a pobieżny niezrozumiały, zresztą kto jeszcze książki nie zna może będzie chciał przeczytać, nie będę więc zdradzać szczegółów, żeby nie psuć radości z czytania.

Trzeci, końcowy tom opowiada historię z okresu drugiej wojny światowej oraz późniejszą, do lat 90-tych. I choć przeczytałam go z dużym zaciekawieniem, to jednak te historie wojenne wydały mi się już za bardzo naciągane... Nie jestem fanką tego typu fantastyki historycznej, choć napisana jest moim zdaniem bardzo dobrze. No i od pierwszego tomu najmniej podobały mi się wątki współczesne, a siłą rzeczy w tomie ostatnim jest ich najwięcej. No cóż - tym najmłodszym bohaterom sagi nie dostało się w przydziale aż tyle temperamentu co ich dawniejszym przodkom i w zestawieniu z nimi w moim odczuciu wypadają trochę blado. Co nie zmienia faktu, że od tego ostatniego tomu także nie mogłam się oderwać i przykro mi było, gdy dobrnęłam do ostatniej strony (szczególnie że ta ostatnia strona nadchodzi dość nagle, wydaje się że jeszcze ma się przed sobą wiele kartek, a tu nagle zaczyna się aneks z pełnym kalendarium i rozrysowanymi drzewami genealogicznymi).
Ogólnie bardzo się jestem zadowolona, że coś mnie tknęło i sięgnęłam po ten cykl, mimo że wcześniej nie przejawiałam nim żadnego zainteresowania. Spodobał mi się bardzo ten klimat dawnych lat, tak świetnie uchwycony w pierwszych dwóch tomach. Chętnie przeszłabym się na spacer po dawnych Zajerzycach, przejechała się taksówką Cieślaków po międzywojennej Warszawie, wstąpiła na przedstawienie z Giną do Czarnego Kota... Pomarzyć zawsze można ;-)

czwartek, 29 grudnia 2011

"Ajatollah śmie wątpić" Hooman Majd

Napisana w 2008 roku książka Hoomana Majda została szybko okrzyknięta najlepszą książką o współczesnym Iranie, wiele cenionych amerykańskich gazet wyróżniło ją tytułem najlepszej książki roku, reklamowano ją jako książkę, która pokazuje Iran od środka, takim jaki naprawdę jest. I książka rzeczywiście jest moim zdaniem świetna, ale czy rzeczywiście pokazuje prawdziwy Iran, skoro od jej wydania już tyle się w tym kraju wydarzyło, a autor nie wyczuwał żadnych oznak zmian? Pozostawię to pytanie tym, którzy znają się lepiej na tematyce irańskiej, sama zajmę się książką :-)

Hooman Majd zabiera nas w ciekawą wycieczkę po Iranie. Jest nietypowym przewodnikiem - urodzony w Teheranie bardzo wcześnie wyjechał z ojczyzny, mieszkał w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych. Jego ojciec był dyplomatą rządu szacha, jego dziadek zaś jednym z irańskich ajatollahów. Sam autor określa siebie jako jednocześnie 100% Irańczyka i jako 100% Amerykanina - to właśnie ten dualizm spojrzenia sprawia, że jego refleksje na temat Iranu są tak interesujące dla europejskiego czytelnika.

Obraz Iranu, który trafia do nas za pośrednictwem mediów masowych jest dość prosty: religia + broń atomowa. Hooman Majd próbuje nam powiedzieć coś więcej o społeczeństwie irańskim, o jego zwyczajach, wartościach, kompleksach. Możemy się z książki dowiedzieć m.in. o różnicy pomiędzy tym, co "perskie" a tym, co "irańskie", o tym jak wyglądają popołudnia spędzone na paleniu opium z sąsiadami, jaki jest stosunek kobiet do hidżabów, co to są perskie koty i na czym polega irańska wymiana uprzejmości. Zresztą fragmenty mówiące właśnie o owej wymianie uprzejmości są w moim odczuciu najzabawniejszymi momentami w całej książce. Przytoczę jeden, który spodobał mi się najbardziej. Jest to rozmowa z taksówkarzem, który właśnie dowiózł pasażera pod wskazany adres:
 
"– Ile jestem winien? – spytałem, wyjmując grube zwitki zużytych irańskich banknotów warte w sumie mniej niż trzydzieści dolarów.
– Nie warto płacić – padł w odpowiedzi typowy ta’arof.
– Ależ proszę powiedzieć – nalegałem.
– Naprawdę, nic – powiedział kierowca. Przeważnie na tym etapie wystarczy jeszcze jedno „proszę” ze strony pasażera i rachunek zostaje uregulowany, zwykle na korzyść kierowcy, lecz ten młody człowiek postanowił rozegrać ekstremalną partię ta’arofów.
– Proszę – powiedziałem z naciskiem, odliczając kilka banknotów.
– Absolutnie nie, jest pan moim gościem – odparł.
– Nie, bardzo dziękuję, ale naprawdę muszę zapłacić.
– Błagam pana – odpowiedział. Przez chwilę przeszło mi przez myśl, że to może nie być klasyczna wymiana ta’arofów, lecz bardziej złowieszcza odmiana sztuki, prawdziwy pojedynek słowny, w którym przegrywający akceptuje filozoficzne poglądy zwycięzcy. Czy chciał powiedzieć, że nie weźmie pieniędzy, bo gardzi ludźmi o pełnych brzuchach?
– Proszę – raz jeszcze nacisnąłem, nie dbając już o to, czy brzmi to desperacko, ani czy przegrałem tę rundę. – Proszę, niech mi pan powie, ile płacę. – Podziałało. Kazał mi się autentycznie błagać i z nieco pogardliwym, lecz nie złośliwym uśmiechem powiedział:
– Trzy tysiące pięćset tumanów. – Mniej więcej cztery dolary i o jakieś pięćset tumanów więcej niż taki kurs powinien kosztować. Zapłaciłem bez negocjowania ceny i wysiadłem. Patrzyłem, jak taksówkarz zawraca, spoglądając na mnie przez szybę z lekko tryumfalnym uśmiechem. Po chwili mocno nacisnął na pedał gazu i samochód z piskiem opon zniknął w wąskiej uliczce."

Przykładów innych ta'arofów, czyli właśnie tych charakterystycznych wymian uprzejmości, jest w książce zdecydowanie więcej i - szczególnie dla osoby niewtajemniczonej w kulturę - są fascynujące. Podobnie jak i inne fragmenty opisujące zwyczaje dla nas obce. Dlatego lektura ta jest bardzo przyjemna i godna polecenia.
Interesujące jest też samo wydawnictwo, nakładem którego ukazała się ta książka. Dość mało znane, skupiające się na wydawaniu literatury z dość nietypowych zakątków świata - chętnie sięgnęłabym po kolejne tytuły z zakresu literatury faktu wydane w tej serii.

sobota, 24 grudnia 2011

Wesołych świąt :-)


Życzę wszystkim radosnych świąt i mnóstwa interesujących książek pod choinką!

czwartek, 22 grudnia 2011

"Cukiernia pod amorem. Zajezierscy" Magłorzata Gutowska-Adamczyk

Zdziwiłam się, kiedy w tegorocznym plebiscycie Złotej Zakładki "Cukiernia pod amorem" zwyciężyła w dwóch (jeśli się nie mylę) kategoriach - na książkę najbardziej wciągającą i na najciekawszy świat powieści. Co więcej można powiedzieć, że nagrody te były podwójne - na drugim miejscu bowiem uplasował się w obu przypadkach tom drugi. Wbrew pozorom wcale nie zachęciło mnie to do sięgnięcia po tę książkę. Przyznam, że zupełnie nie wiedziałam o czym ta książka jest - uprzedziłam się do niej zanim przeczytałam jej recenzje, sama nie wiem co było przyczyną. Może tytuł, który mi się nie podoba? Może nieciekawa okładka? Naprawdę sama nie wiem, ale jakoś pomyślałam sobie od razu, że to nie jest książka dla mnie.

Dlaczego więc po nią jednak sięgnęłam? W zeszłym tygodniu wybieraliśmy ostatnie prezenty świąteczne. Mąż zachęcił mnie, abym dla jego cioci wybrała jakąś książkę. Nie wiedziałam co wybrać, bo nie za bardzo wiem, jakie książki ciocia lubi. Ale wówczas przypomniało mi się, że "Cukiernia" zdobyła wspomniane wyżej nagrody, pomyślałam więc, że się nada na prezent. Kupiliśmy. Zaczęłam się zastanawiać, czy dobrze robimy że kupujemy pierwszy tom trylogii - czy przypadkiem nie kończy się tak, że pozostawia czytelnika ze zbyt dużymi wątpliwościami co dalej? Pomyślałam, że na wszelki wypadek przejrzę książkę pobieżnie, żeby wiedzieć co dajemy w prezencie.

Uprzedzę ewentualne pytania/zarzuty - nie sięgnęłam po egzemplarz kupiony na prezent. Sięgnęłam po wersję elektroniczną książki (co zresztą nie okazało się do końca dobrym rozwiązaniem, bo książka niepoprawnie skonwertowała mi się na kindlowski format i przed kolejnymi rozdziałami nie miałam informacji, w którym roku rozgrywa się akcja, co stanowiło pewne utrudnienie podczas lektury).

Chciałam tak mniej więcej przejrzeć o co chodzi. No ale to się nie udało - książka naprawdę jest wciągająca i musiałam ją przeczytać całą, od początku do końca.

Podczas prac archeologicznych na gutowskim rynku, odnaleziona zostaje mumia z tajemniczym pierścieniem. Ida Hryć, córka właściciela tytułowej cukierni, chciałaby poznać historię pierścienia, wie bowiem że należał on do jej rodziny i że był dowodem na spokrewnienie z hrabią Tomaszem Zajezierskim, lecz w niewyjaśnionych okolicznościach został zagubiony. Ten współczesny wątek szczerze mówiąc przypadł mi najmniej do gustu; to, co mnie urzekło, to XIX-wieczna historia rodziny.

Narracja XIX-wieczna toczy się dwutorowo - wątki z lat 60 poprzeplatane są watkami z lat 80-tych i nawet nieco późniejszych (stąd wspomniany wcześniej brak oznaczeń czasu w mojej wersji był dość doskwierający). Chcąc streścić akcję, w zasadzie trzeba by rzec że w książce niewiele się dzieje.  Ot, takie zwyczajne życie arystokratycznej rodziny na folwarku: szukanie właściwych kandydatów na mężów/żony, polowania, problemy z zarządzaniem majątkiem, animozje polsko-rosyjskie. Bardzo silną stroną książki są jednak niezwykłe jej postaci. Nie ma bohatera, który byłby nijaki, wszyscy są wyraziści i barwni. I to dzięki nim książkę naprawdę dobrze się czyta.

Nie przypominam sobie, żebym czytała polską książkę pisaną współcześnie, ale osadzoną w takich realiach. Nie wiem, czy tego typu powieści są popularne, czy nie, ale tak sobie myślę, że miałabym wielką ochotę czytać tego rodzaju literatury więcej. Przez fakt, że jest to pisane współcześnie, czyta się łatwo - i nie chodzi mi tu jedynie o język, lecz także o to, że jednak wszystkie poruszane tematy są tam jakoś przez pryzmat dzisiejszych czasów napisane, wybrane w taki sposób, żeby dla współczesnego czytelnika były interesujące. Jednocześnie czytelnikowi wydaje się, że czuje ten stary klimat, te popowstańcze emocje. Dlatego sięgnę też po kolejne tomy, licząc że odnajdę w nich to samo.

"Syrenka" Camilla Lackberg

Jak to śpiewał pewien klasyk "trzeba wiedzieć kiedy ze sceny zejść niepokonanym"... Fajnie, że cykl kryminalny pani Lackberg tak się czytelnikom na całym świecie spodobał, ale w moim odczuciu przedłużanie go jest zabiegiem, który może mu już tylko szkodzić. "Syrenka" mnie naprawdę rozczarowała.

"Syrenka" to tytuł książki, jaką napisał Christian Thydell - bohater, z którym zetknęliśmy się już w poprzedniej części, pracownik miejscowej biblioteki, który kilkukrotnie pomagał Erice w odnalezieniu różnych ciekawych wycinków prasowych sprzed lat. Książka, nad którą Christian pracował w poprzednim tomie, teraz zostaje wydana a Christian zapowiada się na wschodzącą gwiazdę. Nie wszystko jednak układa się tak gładko - okazuje się, że Christian od pewnego czasu dostaje listy z pogróżkami. Co więcej, okazuje się także, że jego dwaj przyjaciele także takie listy otrzymują, a trzeci przyjaciel zostaje odnaleziony zamordowany.

Rozwiązanie zagadki naprawdę mnie tym razem nie zaskoczyło, wydawało mi się bardzo oczywiste niemal od początku. Ale to bym jeszcze jakoś przełknęła. Najgorsze było zakończenie książki, dotyczące już nie spraw związanych ze śledztwem, ale samych głównych bohaterów - Patrika i Eriki. Nie będę oczywiście go zdradzać. Napiszę tylko, że zupełnie nie zachęca mnie do sięgnięcia po "Latarnika", kolejny tom sagi.

Nie uważam bynajmniej, że cały cykl jest zły. Wręcz przeciwnie, większą jego część przeczytałam z wielką przyjemnością, pochłonęłam wręcz, bo ciężko mi było się od nich oderwać. Po prostu jest tego trochę za dużo, a ja się nie zatrzymałam w porę. 

Ciekawa jestem, ile jeszcze zabójstw będzie musiała rozwikłać fjällbacka policja. No cóż, nabrała już wprawy... Kiedyś zajmowali się jedynie sprawami kradzieży rowerów, a teraz co pół roku brutalne morderstwo... Strach pada na szwedzką prowincję ;-)

środa, 21 grudnia 2011

"Księżniczka z lodu" Camilla Läckberg

Choć wydawałoby się, że zima do nas już zawitała, za moim oknem delikatnie pada śnieg i chodniki nieco się przybieliły, to jednak daleko nam (na szczęście!) do szwedzkiej zimy. A to właśnie obraz szwedzkiej zimy otwiera pierwszą część sagi kryminalnej Camilli Lackberg. 

Pewnego dnia, opiekujący się domem 35-letniej Alexandy mężczyzna, znajduje jej ciało w łazience. Z powodu awarii pieca grzewczego w domu było tak zimno, że ciało całkowicie zamarzło, dlatego też widok pięknej martwej Alexandry przywoływał skojarzenia z tytułową księżniczką z lodu. 

Z pozoru wydawało się, że była to śmierć samobójcza, jednak bliscy kobiety nie dawali temu wiary. W sprawę wyjaśnienia zagadki zaangażowała się Erika - dawna szkolna koleżanka Alexandry, dziennikarka i pisarka. Erika współpracuje z miejscową policją (dla której ta sprawa to nie lada wyzwanie - pierwsze w historii dochodzenie w sprawie morderstwa), w której najzdolniejszym policjantem okazuje się Partick, znajomy Eriki z młodości a także - czego początek możemy zaobserwować w pierwszym tomie - jej przyszły partner życiowy.  

Kluczem do złapania zabójcy jest przeszłość Alexandry - policja (wraz z Eriką) muszą zrozumieć, co łączy Alexandrę z dość niesympatyczną ale wpływową rodziną Lorentzów i z utalentowanym malarzem-alkoholikiem Nilssonem, a także poznać inne tajemnice rodzinne Alexandry.

Część wątków wydaje mi się nieco zbyt oczywista.Na szczęście nie wszystkie - wówczas nie byłoby już żadnej przyjemności z czytania... A może to kwestia przesycenia tą serią? Bo choć to pierwsza jej część, to dla mnie już piąta. Tak się bowiem złożyło, że czytam je zupełnie nie po kolei. Zaczęłam od tomu bodajże czwartego, potem przyszedł czas na drugi i trzeci, potem na piąty, a teraz dopiero na pierwszy. Choć każdy tom to nowa zagadka kryminalna, to jednak fakt, że w sadze tej równie ważną część jak śledztwo stanowi życie prywatne głównych bohaterów, to czuję, że coś mi przez tę moja dziwaczną kolejność czytania umknęło. Wiedząc co będzie się w życiu bohaterów dziać w przyszłości, wątki obyczajowe powieści mnie nie wciągały tak bardzo, jak powinny. No, ale teraz jak wreszcie przeczytałam część pierwszą, to przynajmniej wiem jak to wszystko się rozpoczęło :-)

wtorek, 20 grudnia 2011

"Nana" Emil Zola

"Nana", podobnie jak inne najbardziej znane dzieła Emila Zoli takie jak "Germinal" czy "Wszystko dla pań", jest częścią 20-tomowego cyklu Rougon-Macquart, opisującego losy członków tej rodziny w czasie II Republiki Francuskiej. W założeniu cały cykl stanowi dokładny opis republiki - niezwykle wnikliwą analizę panujących stosunków wszystkich warstw społecznych. Stosunków "niezdrowych" - niechybnie prowadzących do upadku republiki. Ponadto cały cykl jest także próbą udowodnienia słuszności koncepcji naturalistycznej wizji człowieka, którego los zdeterminowany jest w równym stopniu  przez zewnętrzne środowisko, w którym przebywa jak i przez własne pochodzenie. 

O Nanie wiedziałam tyle, że to jedna z najbardziej znanych w literaturze prostytutek. Ponieważ bardzo dobrze czytało mi się "Wszystko dla pań", w stosunku do kolejnej książki Zoli miałam od razu duże oczekiwania. Początkowo trochę się książką rozczarowałam - nie mogłam odnaleźć się w gąszczu bohaterów - wszystkich tych mężczyzn, z którymi Nanę coś łączyło: nie wiedziałam kto jest kim i jakie są pomiędzy tymi wszystkimi postaciami zależności. Bohaterowie ci pojawiają sie bowiem wszyscy jednocześnie, bez żadnego wprowadzenia - dopiero później, kiedy związki Nany są nieco dokładniej przedstawione, wychwyciłam dokładniej i utrwaliłam ich sobie nieco lepiej. Choć przyznam, że lekki zamęt towarzyszył mi przez większą część lektury.

Nanę poznajemy podczas przedstawienia w teatrze. Teatrze dość nowoczesnym, który sam właściciel woli nazywać burdelem, aniżeli teatrem. Sztuki tam przedstawiane słyną z tego, że wywołują skandale - tak jest też z przedstawieniem, w którym gra Nana. Nie jest ona zdolną aktorką i to nie talent przyniósł jej sławę, lecz fakt, że w trzecim akcie sztuki występuje naga. W zasadzie wszystkie rozdziały powieści rozgrywają się podczas spotkań paryskiego półświatka - spotkań towarzyskich na salonach, weekendów na wsi, wyścigów konnych, proszonych obiadów... I to podczas tych wydarzeń poznajemy kolejnych mężczyzn, którzy dla Nany stracili głowę i których doprowadziła do tragedii - do bankructwa (jak bankiera Steinera czy hodowcę koni Vandeuvresa), do kradzieży (jak Filipa Hugona), do samobójstwa (jak jego brata)...

Co takiego jest w Nanie, że wszyscy mężczyźni tracą dla niej głowę? Nana nie jest piękna ani mądra. Jest za to dość zachłanna, niegospodarna, bezwzględna, ordynarna. Ale taka właśnie miała być. Pojawiający się w jej życiu mężczyźni odbijają się w niej jak w zwierciadle. I ich zauroczenie Naną ma dowodzić temu, jakie zubożałe jest społeczeństwo francuskie tamtych czasów. Zabieg - trzeba przyznać - całkiem udany.

Skłamałabym, gdybym napisała, że książka mnie zauroczyła i że nie mogłam się od niej oderwać. Tak jak napisałam - początek był dość skomplikowany z racji na ilość bohaterów, w dalszej części pojawiały się niekiedy dłużyzny, przez które ciężko mi było momentami przebrnąć. Mimo wszystko jednak cieszę się, że "Nanę" przeczytałam. Chciałam poznać losy bohaterki i przyjrzeć się bliżej XIX - wiecznemu społeczeństwu francuskiemu i ten cel niewątpliwie został osiągnięty :-)

"Czerwone gardło" Jo Nesbø

Wybór tej, a nie innej powieści Jo Nesbø był dość przypadkowy - miałam ochotę przeczytać jakąś książkę tego norweskiego pisarza, akurat natknęłam się na wersję elektroniczną "Czerwonego gardła", więc ją jako pierwszą "wzięłam na widelec".

Tak naprawdę jest to trzecia z cyklu powieść, której bohaterem (ewentualnie: antybohaterem) jest Harry Hole (uwaga na marginesie - polskie tłumaczenia ukazywały się w dość dziwnej kolejności, tom drugi został przetłumaczony dopiero w 2011 roku, choć tomy kolejne wydawane były w Polsce już 5 lat wcześniej). Harry Hole niewątpliwie jest uzdolnionym policjantem, zaangażowanym w swoją pracę, sprawnie kojarzącym różne fakty, drążącym temat nawet gdy wszystkim wokół niego sprawa wydaje się skończona. Z drugiej strony Harry jest nie do końca przystosowany społecznie, prowadzi specyficzny tryb życia, jest alkoholikiem, nie stroni też od narkotyków.

Na początku "Czerwonego gardła" Harry bierze udział w akcji ochrony przyjazdu do Oslo amerykańskiego prezydenta. Podczas akcji dochodzi do niefortunnego incydentu, podczas którego Harry rani pracownika Secret Service - zachowanie Harrego jest zgodne z instrukcjami, jakie otrzymał; współpraca między norweskimi i amerykańskimi służbami specjalnymi okazała się nie do końca doprecyzowana, Harry działał w dobrej wierze i był przekonany, że mężczyzna do którego strzela może być terrorystą planującym zamach na prezydenta.

Aby zatuszować całą sytuację, Harry zostaje awansowany i oddelegowany z policji do innych służb wewnętrznych. I tam zainteresuje się sprawą, wokół której toczyć się będzie akcja "Czerwonego gardła" - oto bowiem dowiaduje się, że do Oslo przemycony został bardzo nietypowy karabin. Harry podejrzewa, że może on być użyty w jakimś zamachu i postanawia przyjrzeć się sprawie z bliska. Dowody doprowadzają go do środowiska neonazistów, z którym już miał trochę do czynienia wcześniej. Sprawa zaczyna się coraz bardziej komplikować...

Akcja powieści rozgrywa się dwutorowo: równolegle do postępów sprawy prowadzonej przez Harrego poznajemy losy kilku żołnierzy norweskich walczących podczas II wojny światowej na froncie wschodnim. Wytłumaczenie całej zagadki kryminalnej jest ściśle powiązane z tym, co wydarzyło się w norweskim oddziale zimą 1941/42 pod Leningradem...

Cała historia znajduje dość zaskakujący finał i trzyma w napięciu. Dlatego nie wykluczam, że sięgnę po kolejne tomy kryminałów o komisarzu Hole.

Tym, którzy się jeszcze wahają, czy sięgnąć po "Czerwone gardło" podpowiem jeszcze, że autor otrzymał za tę książkę w 2000 roku nagrodę norweskich księgarzy a w 2004 roku książka została wybrana najlepszym norweskim kryminałem wszech czasów.

poniedziałek, 19 grudnia 2011

Mój dzień w książkach


Na swoim blogu Lirael zaproponowała ciekawą zabawę, polegającą na uzupełnieniu pewnego tekstu tytułami książek przeczytanych w 2011 roku. W pierwszej chwili pomyślałam, że ta zabawa mi się nie spodoba, ale ponieważ mam teraz trochę wolnego czasu (dopadł mnie jakiś dziwny wirus czy bakteria i przebywam na tzw. L4) pomyślałam, że jednak spróbuję. I wypełniając ten krótki tekst bawiłam się wyśmienicie, nie przypuszczałam, że sprawi mi to tyle frajdy. Więc jeśli ktoś jeszcze nie wie, czy się przyłączyć do zabawy - zachęcam :-)

Oto mój tekst:

Zaczęłam dzień Jak ryba w wodzie.
W drodze do pracy zobaczyłam Saturn
i przeszłam obok  Raju tuż za rogiem
żeby uniknąć Trzeciego znaku,
ale oczywiście zatrzymałam się przy Czarodziejskiej górze.
W biurze szef powiedział: Jestem tu od wieków.
i zlecił mi zbadanie Dzienników ze Spandau.
W czasie obiadu z Hamidą z zaułka Midakk
zauważyłam Kukułkę
pod  Skrzypcami z Auschwitz.
Potem wróciłam do swojego biurka Złotym rydwanem.
Następnie, w drodze do domu, kupiłam Złą krew
ponieważ mam Białą gorączkę.
Przygotowując się do snu, wzięłam Staroświecką historię
i uczyłam się Arabskiej pieśni,
zanim powiedziałam dobranoc Kobiecie z wydm

"Die Tauschung" Charlotte Link

Nie jest to nowa książka Charlotte Link, ale z tego co wiem nie została na razie wydana po polsku. Może jeszcze z czasem wydawcy skuszą się na jej przetłumaczenie - moim zdaniem warto :-)

Książkę rozpoczyna seria morderstw, z pozoru oczywiście nie mających nic ze sobą wspólnego: zabójstwo starszej kobiety w Berlinie oraz morderstwo młodej wdowy i jej 4-letniej córeczki na południu Francji.
.
Potem poznajemy główną bohaterkę - niespełna 30-letnią Niemkę o imieniu Laura. Wiedzie ona dość zwyczajne życie - mąż, małe dziecko, domek na przedmieściu. Ten obraz nie jest jednak sztucznie wyidealizowany - w życiu Laury nie wszystko układa się tak, jakby to sobie wymarzyła, ale ogólnie Laura ma świadomość, że nie ma szczególnych powodów, by się nad sobą użalać.

Mąż Laury, jak co jesień, wyjeżdża na tygodniowy urlop, który spędza ze swoim przyjacielem we Francji. Takie typowe "męskie" wakacje na łódce. W tym roku jednak sprawa się komplikuje - mąż Laury nie dociera na miejsce, jak się po czasie okazuje i on dołącza do ofiar mordercy. Próbując dowiedzieć się, co się wydarzyło Laura odkrywa że mąż od dawna ją oszukiwał a jej życie nie jest takie, jak je do tej pory postrzegała: jego firma zbankrutowała, dom oraz posiadłość we Francji mają zastawioną hipotekę, a on sam od kilku lat miał romans i planował uciec z kochanką do Argentyny.

Nie jest to typowy kryminał opisujący kolejne postępy w śledztwie, uwieńczony rozwikłaniem zagadki i objawieniem czytelnikowi kim był zabójca. To raczej powieść psychologiczna z kryminałem w tle. O tym kto stoi za zbrodniami dowiadujemy się dość szybko. Pozostaje pytanie: co tak właściwie się wydarzyło i dlaczego? I to o tym jest ta książka. 

Podobał mi się styl Charlotte Link. To jest druga jej książka, którą miałam okazję przeczytać (i myślę, że nie ostatnia). Choć akcja rzeczywista książki obejmuje może dwa tygodnie czasu, to bohaterów poznajemy przez wydarzenia wcześniejsze - przez ich wspomnienia, retrospekcje. I wszystkich bohaterów poznajemy dość dokładnie - autorka nie pomija nawet tych drugo- czy trzecioplanowych: wszyscy oni okazują się bowiem mieć znaczenie dla rozwikłania całej sprawy.

Mnie akcja wciągnęła i ciężko mi się było momentami od książki oderwać :-)

poniedziałek, 12 grudnia 2011

"Rozmowy nad Nilem" Nadżib Mahfuz

Po raz pierwszy styczność z literaturą Nadżiba Mahfuza miałam przy lekturze "Hamidy z zaułka Middak" - książki, która bardzo mnie wciągnęła i którą oceniam bardzo wysoko. Z "Rozmowami nad Nilem" wiązałam więc z założenia duże nadzieje. Rozczarowałam się dość mocno, choć nie od samego początku. Ten bowiem (mam na myśli początek) zapowiadał się dość dobrze - główny bohater, Anis, pracownik ministerstwa, przeżywa trudne chwile w pracy. Nie może się doczekać wieczoru, kiedy to jak zawsze spotka się ze swoimi przyjaciółmi na barce, gdzie w oparach haszyszu odbywać będą długie rozmowy. Narkotyki spożyte poprzedniego wieczora najwyraźniej jeszcze z organizmu Anisa nie wyparowały, oto bowiem oddaje swojemu przełożonemu kilkustronicowy, napisany z wielkim zapałem raport. Jedyny problem w tym, że Anis nie zauważył, że już na pierwszej stronie tekstu skończył mu się atrament - pieczołowicie pisał dalej, a na kartkach pozostały jedynie lekkie zarysowania od stalówki pióra.

Ten pierwszy fragment książki przeczytałam rano, przy śniadaniu. Resztę książki (jest bardzo cienka, ok. 150 stron) czytałam w zdecydowanie mniej komfortowych warunkach - czekając na przegląd rejestracyjny samochodu, w stacji kontroli pojazdów. Za mną grał telewizor, w którym leciała "Interwencja" czy inny tego typu program. Może to właśnie przez te zewnętrzne warunki nie mogłam się zupełnie odnaleźć w książce? Może gdybym czytała sobie "Rozmowy..." spokojnie w zaciszu domowym odebrałabym je lepiej? Trudno powiedzieć, ale na pewno okoliczności mi nie pomogły.

Dalsza część książki toczy się już bowiem na wspomnianej barce nad Nilem, na której bohaterowie toczą swoje długie rozmowy. Rozmowy o kraju i o społeczeństwie. Rozmowy, które ukazują słabość elit intelektualnych Egiptu - choć poruszały ważne egzystencjalne tematy, to bohaterowie nie mieli zbyt wiele do powiedzenia, ich sposób myślenia pokazany został jako pusty i sztampowy, niewykraczający poza własny interes i marzenie o wieczornej porcji haszyszu. 

Myślę, że dla osoby spoza tego kręgu kulturowego, nieinteresującej się historią Egiptu w latach 60-tych, ta książka nie jest łatwa w odbiorze. Mnie w każdym razie znudziła - te egzystencjalne dysputy mnie nie wciągnęły. Gdyby książka była dłuższa, pewnie bym nie doczytała do końca...

niedziela, 11 grudnia 2011

Salon Ciekawej Książki 2

Odwiedziłam wczoraj Salon Ciekawej Książki - targi książkowe w łódzkiej Hali Expo.

Bardzo liczyłam na zapowiadane spotkanie z Chrisem Niedenthalem. Niestety - program targów uległ zmianie i spotkanie zniknęło z harmonogramu :-(

W sumie cała wizyta skończyła się na drobnych zakupach książkowych, które widać na zdjęciu zamieszczonym obok. Część książek moich, część męża, ale postanowiłam wszystkie pokazać.

Od lewego górnego rogu:
- "Łódź w PRL-u" - bardzo ładnie wydane kompendium wiedzy o moim mieście w latach 1945- 1980. Zdjęcia Łodzi takiej, jakiej już prawie nie pamiętam.
- "Medytacje nad kuflem piwa" - Jaroslav Hasek
- "Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich" - w dwóch tomach. Jeden traktuje o zagadnieniach teoretycznych, drugi o przykładach praktycznych
- "Mulat w pegeerze. reportaże z czasów PRL-u" - bardzo mnie zaintrygowało. To reportaże o obyczajowości, pokazujące zapomniany świat Polski Ludowej i problemy, którymi wówczas żyło społeczeństwo - problemy pierwszych naturystów, historię staruszki, która trzymała skarb pod łóżkiem. Zobaczymy jak się będzie czytało, język - z tego co przejrzałam - bardzo interesujący.
- "Historia partii umiarkowanego postępu (w granicach prawa)" - jak już kupować Haseka, to kupować ;-)
- "Gnom; Caryca; Szmaciak" Janusza Szpotańskiego - wydawało nam się wcześniej, że jest to książka nie do zdobycia, a tu proszę, taki prezent 
- "Sybilla; pielgrzym" Par Lagerkvist - przyznam, że nie znałam wcześniej tego szwedzkiego noblisty. Ale pan ze stoiska antykwarystycznego tak wspaniale o tej książce opowiadał, że musiałam ją kupić. Zresztą owo stoisko naprawdę świetne. Niestety (dla mnie) jest to antykwariat z Warszawy, ale prowadzą sprzedaż wysyłkową, zainteresowanych zachęcam do odwiedzenia ich strony.
- "Paddington" - przygody ślicznego misia z Peru na świąteczny prezent :-)
Jedną z atrakcji targów było ważenie zakupionych książek. Jeśli zakupy ważyły 4 kilo, otrzymywało się prezent. Choć nie planowaliśmy tego, okazało się że nasze książki ważyły prawie 5 kg, więc na miłe zakończenie przy wyjściu mogliśmy sobie jeszcze wybrać jedną książkę z kilku propozycji i ostatecznie trafił do nas jeszcze "Hotel dla nowożeńców" (niezamieszczone na zdjęciu).

środa, 7 grudnia 2011

"Ogród wiecznej wiosny" Cristina Lopez Barrio

Do sięgnięcia po tę książkę zachęciły mnie przede wszystkim bardzo zachęcające opinie, które znalazłam na różnych blogach - o tym, że to hiszpańska saga rodzinna nawiązująca nieco do "Stu lat samotności", że postaci są niezwykle ciekawe i intrygujące, że czyta się jednym tchem. Zaryzykowałam więc. Ale niestety pod tymi pochlebnymi recenzjami podpisać się w 100% nie mogę.

Niewątpliwie sprawdziło się to, że jest to saga rodzinna :-) Jest to historia rodziny Laguna, a ściślej rzecz ujmując: kobiet z rodziny Laguna. Ciąży na nich klątwa - nie zaznają szczęśliwej, odwzajemnionej miłości i na świat wydadzą córkę, której także pisany będzie taki los.

Oto na początku powieści poznajemy Clarę. Clara - przepiękna młoda dziewczyna - poznaje myśliwego, który przyjechał do wioski na sezon polowań. Z początku wydaje się, że uczucie, które rodzi się między tym dwojgiem ma szansę na przetrwanie. Jednak pozycja społeczna Clary jest zbyt niska, by chłopak chciał się z nią na poważnie związać. Kiedy okazuje się, że Clara jest w ciąży, a sezon polowań dobiega końca, chłopak odjeżdża, pozostawiając jej prezent - kupiony dla niej Czerwony Dom. Clara decyduje się na dość niekonwencjonalną formę zemsty na ukochanym - z Czerwonego Domu robi bardzo dobrze prosperujący lupanar. W tym domu przychodzi na świat jej córka, a następnie wnuczka... Klątwa rodzinna trwa, czytelnik zastanawia się czy kiedykolwiek się coś w tym zakresie zmieni.

Akcja powieści, która rozpościera się na 100 lat ukazuje ciekawe przemiany społeczeństwa hiszpańskiego. Większa część historii dzieje się w małej kastylijskiej wiosce. Na przestrzeni tego okresu bardzo zmienia się mentalność jej mieszkańców, co widać na przykładzie zmieniającego się stosunku do kobiet z wyklętej rodziny. Córce Clary bardzo zależy na tym, aby jej rodzina została zaakceptowana, jest w stanie wiele poświęcić, by zrealizować swój cel. Ale okazuje się, że to nie jest takie proste...

Pozostaje pytanie, co takiego mi w tej książce nie pasowało, co nie spełniło moich oczekiwań. Po dłuższym zastanowieniu dochodzę do wniosku, że może jednak to po prostu nie jest gatunek dla mnie - już kilkukrotnie łapię się na tym, że takie połączenie sagi rodzinnej z jakąś taką magią zmysłów nie jest dla mnie. Opis książki i recenzje mnie urzekają, a sama książka nie. Niby czuję, co autor chciał osiągnąć, ale do mnie to po prostu nie trafia. Nie odbieram wykreowanych postaci jako emocjonalnych, namiętnych, nie umiem w nich dostrzec tej głębi psychologicznej. Może lepiej więc, żebym sięgała po innego typu lektury ;-)

sobota, 3 grudnia 2011

Salon Ciekawej Książki

Doczekałam się w Łodzi fajnie się zapowiadającego wydarzenia książkowego. Już za niecały tydzień odbędzie się Salon Ciekawej Książki: http://www.mtl.lodz.pl/ksiazka
Do tej pory z pewnym żalem patrzyłam na informacje o targach książkowych w innych miastach... Wciąż zadawałam sobie pytanie: "a dlaczego to nie dzieje się w Łodzi?". Niestety nie tylko tego typu wydarzeń w moim mieście brakuje, ale cóż, nie ma co teraz nad tym się rozwodzić. Trzeba się cieszyć, że wreszcie coś się zadzieje.
Mam nadzieję, że to będę interesujące trzy dni :-) Już się na nie zarejestrowałam, dzięki czemu za bilet zapłacę jedynie symboliczną złotówkę.

czwartek, 24 listopada 2011

"Biała gorączka" Jacek Hugo-Bader

"Biała gorączka" od dłuższego czasu stała na mojej półce z książkami i cierpliwie czekała na swoją kolejkę. Nie mogłam się zebrać, by po nią sięgnąć - słyszałam sporo dobrych opinii, ale za każdym razem gdy stawałam przed regałem i zastanawiałam się, jaką lekturę wybrać, decydowałam się na coś innego. Wreszcie nadszedł ten właściwy moment i wybór padł na reportaże o Rosji i byłych krajach Związku Radzieckiego.

Cała historia zaczyna się wprost niesamowicie - Jacek Hugo-Bader postanawia spełnić swe marzenie i wyrusza w samotną podróż samochodową z Moskwy do Władywostoku. Planował na ten cel pozyskać od sponsora jakiś dobry terenowy samochód, jednak ostatecznie w podróż wybrał się starym łazikiem - sądząc po opisywanych przez niego przygodach był to wybór trafny, choć oczywiście łazik kilkukrotnie odmawiał mu podczas wyprawy posłuszeństwa. Gdyby jednak zdecydował się na jakiś nowiutki samochód, zbytnio by się wyróżniał, myślę że nie udałoby mu się poczynić takich spostrzeżeń, porozmawiać z tymi ludźmi, wzbudzić w nich zaufania. Poza tym zachodnie motoryzacyjne cuda techniki - jak się okazuje - wcale nie są przygotowane na syberyjskie mrozy ;-)

Pierwsza część książki zawiera reportaże właśnie z tej podróży. Dużo miejsca autor poświęca różnym mało liczebnym (i dla zwykłego czytelnika także mało znanym) grupom etnicznym, które zamieszkują wielkie obszary Rosji - ich zwyczajom, wierzeniom, a przede wszystkim ich problemom i nieustającym zagrożeniu wymarcia. Część tych historii jest naprawdę przejmująca, są jednak i takie, które przyznam, że mnie trochę znudziły. Nie dlatego, że nie są ciekawe, lecz dlatego, że mnie osobiście nie do końca odpowiada styl narracji Jacka Hugo-Badera. Nie potrafię tego dobrze wyrazić, jest po prostu coś w jego sposobie doboru słów oraz budowaniu napięcia, co do mnie nie trafia, nie wzbudza we mnie takich emocji, jakie - w moim odczuciu - reportaże o takiej tematyce powinny wywoływać. Ale to oczywiście moje subiektywne zdanie.

Poza reportażami z tego samochodowego "rajdu" po Rosji z 2007 roku, w "Białej gorączce" znajdziemy także szereg innych reportaży z wcześniejszych podróży autora - z Ukrainy, z Mołdawii. Do reportaży, które zrobiły na mnie największe wrażenie należą:

- reportaż o tym, jak Jacek Hugo-Bader spędził jeden dzień wśród bezdomnych w Moskwie,

- reportaż o sprzedawaniu nerek i handlu kobietami w Mołdawii,

- reportaż o tytułowej białej gorączce, przez którą wymierają Ewenkowie,

- reportaż o tym, jak autor przepłynął kajakiem Bajkał.

Choć tak, jak pisałam wcześniej nie do końca odpowiada mi styl autora, to tematyka o jakiej pisze jest bardzo interesująca i z tego względu polecam tę lekturę. Można się z niej naprawdę bardzo wielu rzeczy dowiedzieć. Znajdziemy także masę śmiesznych anegdot, które przybliżyć nam mogą realia współczesnej Rosji.

środa, 23 listopada 2011

"Jakbyś kamień jadła" Wojciech Tochman

Minimum treści, maksimum emocji. To jedno krótkie zdanie najlepiej oddaje moje wrażenia po lekturze reportaży Tochmana traktujących o wojnie na Bałkanach. A właściwie niezupełnie o wojnie - akcja toczy się kilka lat po jej zakończeniu. Wtedy, kiedy opinia publiczna już tak nie interesuje się tym, co się w Bośni i Hercogowinie działo. A tam w dalszym ciągu rozgrywały się dramaty.

Bohaterkami reportaży są kobiety - matki, siostry, żony poległych. To, czego pragną, to odnaleźć i pochować zwłoki swoich bliskich. Bez tego nie zaznają spokoju. Chcą poznać losy ukochanych, dowiedzieć się gdzie zostali wywiezieni, kiedy zostali straceni. Chcą urządzić im prawdziwy pogrzeb i zapewnić spokojne miejsce spoczynku. Z wielką nadzieją podchodzą do każdej kolejnej informacji o znalezionej zbiorowej mogile w jakiejś zapomnianej jaskini, na zboczu jakiejś zapomnianej góry - może tam leży ten, którego szukają?

Po wojnie w Bośni pierwszy raz na tak dużą skalę wykorzystano badania DNA, które pomogły ustalić tożsamość ekshumowanych. Do Bośni wyjechała także grupa antropologów, którzy pomagali rodzinom odszukać odpowiedź na pytania co się stało z ich bliskimi, "czytając" ich losy ze szkieletów. Utopijne pozostaje marzenie, żeby nauka nie tylko pomagała ofiarom wojen, ale znalazła sposób na to, żeby do takich tragedii nie dopuszczać...

piątek, 18 listopada 2011

"Niemiecki bękart" Camilla Lackberg

Bardzo króciutko, bo ten wpis nie ma szans by różnić się zbytnio od pozostałych moich wpisów o książkach Camilli Lackberg.

Kolejny tom zagadek kryminalnych z Fjalbacki. Schemat taki sam, jak części poprzednich - wątki "współczesne" poprzeplatane rozdziałami opowiadającymi historię z przeszłości. Aby zrozumieć kulisy zbrodni, trzeba zrozumieć to, co wydarzyło się przed laty.

Patrick, który prowadził wszystkie poprzednie śledztwa, tym razem formalnie ze sprawy jest wykluczony, przebywa bowiem na urlopie ojcowskim. Nie byłby jednak sobą, gdyby nie pomagał kolegom i koleżankom z komisariatu. Dodatkowo sprawa okazuje się być blisko związana z historią rodzinną Eriki, żony Patricka. Erika sama aktywnie włącza się w wyjaśnienie tajemnicy.

Jest to idealna lektura na podróż. Choć konstrukcja jest już dobrze znana, to akcja jest wartka, historia wciągająca - podróż pociągiem naprawdę wydała mi się krótsza, kiedy urozmaiciłam ją sobie czytaniem "Niemieckiego bękarta". I pewnie na jakąś kolejną dłuższą podróż, sięgnę po kolejny tom, jeśli akurat uda mi się od kogoś pożyczyć - zdecydowanie nie jest to książka, którą bym samodzielnie zakupiła.

"Małżeństwo Klaudyny" i "Klaudyna odchodzi" Colette

Jeśli pierwszy tom przygód Klaudyny wywołał oburzenie na paryskich salonach, to wolę nie myśleć jak śmietanka towarzyska zareagowała na część trzecią!

Już podczas długiego miesiąca miodowego Klaudyna zaczyna odczuwać, że czegoś jej w małżeństwie z Renaudem brakuje. Nie potrafi wskazać konkretów - bo pozornie wszystko układa się wspaniale. Cały miesiąc miodowy to okres wzajemnego poznawania się, troski o siebie nawzajem i przede wszystkim namiętnej miłości. Między małżonkami nie dochodzi do żadnych zgrzytów czy nieporozumień. Zwiedzają Europę, odwiedzają szereg wspaniałych miejsc. Klaudynę ciągnie jednak do domu, do Francji, do rodzinnego Montigny (które zresztą odwiedzają). Powrót do Paryża nie spełnia jednak pokładanych w nim oczekiwań -  codzienna rutyna, obowiązki towarzyskie wyraźnie ciążą bohaterce. Do czasu aż pojawia się piękna i zmysłowa Rezi...

Czy to Klaudynie bardziej zależy na tym, żeby nawiązać z Rezi bliższą znajomość, czy to jedynie sprawka Renauda, który ją prowokuje, bo obie kobiety go pociągają, a ich wzajemne relacje pociągają go jeszcze bardziej? Trudno powiedzieć. Ale skutki można przewidzieć.

Po dość burzliwym zakończeniu części trzeciej oczekiwałam dynamicznej i zaskakującej kontynuacji. Ale trochę się zawiodłam.
 
W czwartym tomie pierwszoplanową postacią jest Annie - bohaterka nowa, której nie mieliśmy okazji poznać wcześniej. Klaudyna zaś jest gdzieś daleko. Jest "antyprzykładem" dla Annie - przynajmniej według męża Annie. Ten, przed swoim wyjazdem, pozostawił żonie polecenie, aby nie spotykała się podczas jego nieobecności z niewłaściwymi ludźmi, do których zaliczył Klaudynę i jej męża. Nie trudno odgadnąć, że polecenie męża Annie się nie spełniło. Annie dzięki kilku rozmowom z Klaudyną zaczęła inaczej postrzegać swoje małżeństwo, nabrała większej pewności siebie, zrozumiała że jako kobieta ma prawo do własnych marzeń, nie będących jedynie odzwierciedleniem tego, co chce mąż.

"Klaudyna odchodzi" jest studium "samostanowienia" Annie. I w tym kontekście jest to powieść bardzo udana. Tylko gdzie ta Klaudyna? Co się z nią dzieje? Jak to się stało, że przebaczyła mężowi, że teraz tak świetnie się ze sobą bawią? Tego mi zabrakło...

czwartek, 3 listopada 2011

"Piłat" Magda Szabo

Rzadko mogę napisać o powieści, że mnie naprawdę głęboko poruszyła - kategoria ta częściej "zarezerwowana" jest u mnie dla literatury faktu, dla sytuacji w których czytając coś mam świadomość, że wydarzenia działy się naprawdę. Jednak w "Piłacie" wszystko opowiedziane jest tak realistycznie, a tematyka tak uniwersalna, że to właśnie określenie jest najbardziej adekwatne.

Głównym bohaterem powieści jest Staruszka - choć kilkukrotnie na łamach książki pojawia się jej imię, tak naprawdę nie jest ono istotne. Staruszkę poznajemy w dniu, w którym umiera jej mąż. Dla Staruszki śmierć męża jest w pewnym sensie końcem wszystkiego - cały świat, jaki znała i do którego była przyzwyczajona legnie w gruzach. Jak ułożyć sobie życie "na nowo"? Staruszce chce pomóc jej córka, Iza. Namawia matkę żeby przeprowadziła się do niej, do Budapesztu. Staruszka tak czyni, jednak wynika z tego więcej zła niż pożytku.

Zarówno Iza, jak i Staruszka mają dobre intencje. Staruszka chciałaby jak najwięcej pomagać Izie - prowadzić dom, gotować, sprzątać. Iza z kolei chciałaby aby matka znalazła sobie inne zajęcie i nie wtrącała się tak bardzo w jej życie. Każda próba Staruszki zrobienia jakiegoś dobrego uczynku dla Izy kończy się fiaskiem - kobiety różni styl życia, preferencje kulinarne, zwyczaje. Iza jest osobą nowoczesną, nasiąknęła już wielkim miastem. Jest perfekcjonistką, chce żeby wszystko odbywało się tak, jak ona tego zapragnie, jak sobie zaplanuje. Staruszka jest tradycjonalistką, boi się techniki, boi się wszystkiego co nowe i nieznane, ma staromodny gust. Pomiędzy kobietami nie ma nici porozumienia, bo nie próbują ze sobą otwarcie rozmawiać. Każda zamyka się w swojej skorupie i cierpi coraz bardziej. Tu nie ma bohatera dobrego i złego. Jest tylko kompletny brak komunikacji i chęci do zrozumienia drugiej strony.

Książka świetnie wyraża powszechny lęk przed tym, że na starość będzie się nie tylko nikomu niepotrzebnym, ale że nawet będzie się innym przeszkadzać. Magda Szabo przedstawia całą historię z różnych stron - poznajemy myśli i uczucia zarówno Staruszki, jak i Izy. Całość dopełniają także pozostali bohaterowie książki - Wincenty, mąż Staruszki (a właściwie opowiedziana historia jego życia), były mąż Izy - sierota, któremu rodzicielskie uczucia zapewnili teściowe.

Naprawdę warto po tę książkę sięgnąć, gorąco polecam.

wtorek, 1 listopada 2011

"Wszystko dla pań" Emil Zola

Pamiętam kiedy pierwszy raz w życiu weszłam do dużego domu handlowego - Niemcy, rok 1990. U nas w kraju asortyment sklepowy był, jaki był, a tam zobaczyłam półki wypełnione najrozmaitszymi towarami, z różnych branż, a to wszystko zgromadzone pod jednym dachem. Tak naprawdę ów dom handlowy wcale taki duży nie był - ale o tym przekonałam się, gdy wiele lat później weszłam do Galeries Lafayette w Paryżu, czy do KaDeWe w Berlinie. Niemniej jednak to pierwsze wrażenie do dziś pamiętam. I tak zapewne czuło się wielu Paryżan, gdy po raz pierwszy wchodziło do magazynu "Wszystko dla Pań".

Akcja powieści Emila Zoli rozgrywa się w wyjątkowych dla Paryża czasach - okresie wielkich zmian, całkowitej przebudowy miasta i całkowitej przebudowy myślenia. Oto powstaje nowoczesny handel. Paryżanki nie muszą chodzić do jednego sklepu po materiał na sukienkę, do drugiego po torebkę, do trzeciego po rękawiczki a do czwartego po parasolkę. Odtąd wszystko mogą kupić w jednym sklepie. Sklepie, który rządzi się nowymi prawami - promocje, baloniki dla dzieci, prowizje od sprzedaży dla subiektów. Wszystko to, co dziś wydaje się naturalne, a wówczas było zaburzeniem status quo.

Bohaterów powieści jest kilku - wspomniany już zmieniający się Paryż (przepięknie opisany, naprawdę chciałoby się móc go takim zobaczyć), młoda Denise, która po śmierci rodziców przyjeżdża z dwójką braci do Paryża i rozpoczyna pracę w magazynie Wszystko dla Pań, Oktaw Mouret - właściciel magazynu, wizjoner, prawdziwy Steve Jobs XIX-wiecznego handlu.

Przyznam, że nie jestem znawczynią literatury klasycznej. Ale zastanawiam się, czy w polskiej klasyce obecny jest taki typ bohatera jak Mouret - przedsiębiorca, któremu się udaje? Nie tylko udaje mu się sprawnie prowadzić firmę i odnosić sukcesy zawodowe, ale przy okazji nie jest czarnym bohaterem, okropnym wyzyskiwaczem biednych robotników i jeszcze ostatecznie odnosi sukces także w życiu prywatnym. Znacie takich bohaterów w rodzimej klasyce?

Choć wizja świata przedstawiona w powieści wyraża zapatrzenie autora socjalizmem utopijnym i zapewne daleka jest od rzeczywistych realiów panujących w wielkich magazynach, to książkę czyta się świetnie. Czuć w niej ten niesamowity epicki rozmach charakterystyczny dla XIX-wiecznych utworów. Lektura zdecydowanie zachęciła mnie do sięgnięcia po inne dzieła Zoli :-)

Październikowe lektury

Oj, naprawdę muszę się wreszcie zmobilizować i napisać o wszystkich przeczytanych ostatnio książkach. Póki co, zrobię krótkie podsumowanie miesiąca. Nie sfotografuję stosiku, bo sporo ostatnio czytam ebooków, ale zrobię chociaż zwykłą listę - a przy okazji zapowiedź kolejnych postów na blogu.
W październiku przeczytałam następujące powieści:
1. "Trzeci znak" - Sigurðardóttir Yrsa
2. "Klaudyna w Paryżu" - Colette
3. "Wszystko dla pań" - Emil Zola
4. "Piłat" - Magda Szabo
5. "Małżeństwo Klaudyny" - Colette
6. "Niemiecki bękart" - Camilla Lackberg
7. "Klaudyna odchodzi" - Colette
A teraz nie pozostaje mi nic innego, jak o tych wyżej wymienionych książkach napisać :-)

sobota, 22 października 2011

"Klaudyna w Paryżu" Colette

Opuściłam się w pisaniu... Powoli piętrzy się stosik rzeczy przeczytanych i czekających na jakąś - choćby krótką - adnotację na blogu, a tu jakoś się nie składa. Obiecałam sobie, że dziś choć o jednej książce parę zdań sklecę.

Moje drugie spotkanie z Klaudyną - wyjątkową nastolatką sprzed ponad wieku. Klaudyna wraz z ojcem wyprowadza się ze swojego ukochanego Montigny do Paryża. Duże miasto początkowo wcale jej nie oczarowuje. Tęskni do swych szkolnych koleżanek, do spacerów po lesie, do wiejskiego powietrza. Ma świadomość, że wraz z zakończeniem szkoły i opuszczeniem Montigny zamknął się jakiś etap jej życia - etap, który dawał jej poczucie bezpieczeństwa. Odtąd wszystko będzie inne, tylko jakie? Klaudyna nie potrafi znaleźć sobie miejsca w Paryżu, miasto nie spełnia jej oczekiwań, dodatkowo ciężko choruje. Stara się to ukryć przed innymi - w efekcie jeszcze bardziej oddala się od świata, który za sobą zostawiła, nie chcąc pisać koleżankom o tym, jak naprawdę się czuje w tym wyśnionym przez wszystkich mieście.

Wszystko zaczyna się powoli zmieniać, kiedy u ciotki poznaje swojego kuzyna - Marcelka. Marcel staje się jej towarzyszem rozmów. Klaudyna domyśla się szczegółów podszytych erotyzmem relacji, jakie łączą Marcela z jego tajemniczym przyjacielem i za pewnego rodzaju cel stawia sobie wydobycie całej historii od chłopca. By go zachęcić do zwierzeń, sama opowiada mu mocno ubarwione historie ze swojej szkoły.

Ku swojemu zaskoczeniu, spotyka któregoś dnia bohaterkę swych szkolnych opowiadań - Łusię. Łusia, od pewnego czasu mieszkająca w Paryżu, nie jest już tą samą zahukaną dziewczynką. Ma modne stroje, pięknie urządzone mieszkanko - za wszystko płaci jej kuzyn, którego jest utrzymanką. A jej seksualne opowieści gorszą nawet wyzwoloną Klaudynę.

Najważniejszą osobą w życiu Klaudyny staje się ojciec Marcela. Od chwili, gdy się poznają, w ich relacji daje się wyczuć duże emocjonalne napięcie. Jak się to skończy? Nie będę zdradzać szczegółów, może ktoś będzie chciał przeczytać :-)

Klaudyna zmieniła się trochę od czasu swych szkolnych przygód, można powiedzieć że nieco wydoroślała. Nie stała się jednak ugrzecznioną, uległą nastolatką. Swój charakterek pokazuje wciąż to na nowo. Sama jestem ciekawa co pokaże w następnym tomie.

sobota, 8 października 2011

"Trzeci znak" Sigurðardóttir Yrsa

Nie sięgam zbyt często po kryminały. Nie dlatego, że ich nie lubię, po prostu jakoś tak nie przywykłam - od dzieciństwa było u mnie w domu wiele książek, ale kryminałów wśród nich tyle, że mogłabym je zliczyć na palcach jednej ręki. I tak mi jakoś zostało, że w pierwszej kolejności wybiorę z półki zawsze coś z innego gatunku. Raz na jakiś czas jednak się skuszę i na chwilę przenoszę do świata poszukiwania odpowiedzi na zasadnicze pytania "kto zabił i dlaczego?".

Tym razem pytania te dotyczyły zabójstwa niemieckiego studenta Haralda. Przyjechał on na stypendium do Islandii, by pogłębić swą wiedzę w dość nietypowym obszarze zainteresowań naukowych, a mianowicie średniowiecznych prześladowaniach czarownic. Tematyka ta niewątpliwie była pasją Haralda - był zafascynowany czarami i torturami, założył dość mroczne stowarzyszenie studenckie, nie stronił od dziwnych praktyk - od dziwnych tatuaży, poprzez rozszczepienie języka, aż po akty seksualne z duszeniem. Łatwo się domyślić, że tajemnica jego śmierci musiała mieć jakiś związek z jego zainteresowaniami. Pytanie tylko jaki?

Śledztwo w tej sprawie nie jest chyba do końca typowe - choć, jak zaznaczyłam wcześniej, nie znam się dobrze na kryminałach. Tajemnicę wyjaśnia bowiem prawniczka Thora, do której z prośbą o pomoc zgłasza się rodzina ofiary. Nie wierzą oni w ustalenia policji, która sprawcę zabójstwa zatrzymała bardzo szybko. Thora nie ma doświadczenia w tego typu sprawach. Jest rozwiedzioną kobietą w średnim wieku, ma dwójkę dzieci. Starszy syn, nastolatek, przysparza jej sporo zmartwień. Ona sama czuje się samotna, trochę zagubiona, nie do końca akceptująca swoją sytuację życiową. Ma drobne problemy finansowe, więc zgadza się przyjąć ofertę dodatkowej pracy przy wyjaśnieniu tej zagadki. Thorze ma w tym pomóc przyjaciel rodziny - Niemiec, z którym na samym początku z racji na różnice charakterów nie może się dogadać, z którym jednak z czasem coś zaczyna łączyć. W zasadzie od samego początku czuć, że tak się stanie.

Czytając kryminały najbardziej lubię to uczucie, kiedy człowiek chce szybko przerzucać kolejne kartki i nie może się doczekać aż cała sytuacja wreszcie się wyjaśni. Tu mi tego trochę zabrakło. Owszem, książka jest płynnie napisana, są w niej dodatkowe odniesienia do historii, do średniowiecznych zagadek, które chciał rozwikłać Harald (co niewątpliwie ją wzbogaca i czyni bardziej interesującą). Ale mi to główne napięcie jakoś się nie udzieliło...     

sobota, 1 października 2011

"Klaudyna w szkole" Colette

W ostatnim czasie przeczytałam kilka bardzo zachęcających recenzji tej książki, dlatego gdy przypadkiem się na nią natknęłam w bibliotece bez chwili wahania ją wypożyczyłam. Ciekawa byłam, czy ta budząca ponad 100 lat temu tyle kontrowersji książka dziś też mogłaby zostać uznana za skandalizującą.

Po tytule można by było sobie wyobrazić, że jest to jedna z tych opowieści o przygodach młodej, nieco zagubionej panienki uczącej się w szkole z internatem – o wymagających nauczycielkach, ścisłym rygorze któremu muszą poddać się tęskniące za domem pensjonarki, o przyjaźni która rodzi się między dziewczynami, gdy już się trochę bliżej poznają. Oczywiście tak nie jest. Co prawda pewnych wyżej wymienionych wątków tematycznych można się w książce doszukać, ale z pewnością „Klaudyna w szkole” nie jest opowieścią o grzecznych uczennicach.

To, co cechuję Klaudynę to duża samoświadomość – to zdolna, piękna dziewczyna, która doskonale zna swoje zalety i nie ma oporów przed wykorzystywaniem ich przy różnych nadarzających się okazjach. Ma osobowość przywódczą, wie czego chce. Jeśli ma ochotę, potrafi owinąć sobie innych wokół palca. Umiejętność tę dość dobrze wyćwiczyła na swoim ojcu – wychowujący ją samotnie rodziciel jest gotowy do spełnienia wszystkich jej zachcianek.

Klaudynę poznajemy, gdy jest w ostatniej klasie i przygotowuje się do egzaminów końcowych. Postanawia brać lekcje języka angielskiego, jednak to nie nauka ją interesuje, lecz młoda nauczycielka, która jej tych dodatkowych lekcji ma udzielać. Plany Klaudyny krzyżuje dyrektora szkoły, która też jest zapatrzona w Aimee i sama nawiązuje z nią romans. Dodatkowo na charakterystyczny wizerunek prowincjonalnej szkoły w Montigny wpływają też inne zdarzenia – przyjazd dwóch młodych nauczycieli, częste odwiedziny doktora, który nagabuje dziewczyny oraz same relacje między uczennicami. 

Dodatkowym powodem, dla którego książka okazała się skandalem (poza samą tematyką, która oczywiście sama w sobie musiała być w owych czasach bardzo odważna) jest fakt, że zawiera ona wiele wątków autobiograficznych. Świadomość ta powoduje, że obraz głównej bohaterki staje się jeszcze bardziej wyrazisty oraz że chce się sięgnąć po kolejne tomy opisujące dalsze jej przygody :-)

czwartek, 29 września 2011

"Czarodziejska góra" Thomas Mann

Po „Czarodziejską górę” chciałam sięgnąć od dawna, ale jakoś nie mogłam się zdecydować; trochę się obawiałam, że jej nie zrozumiem, że mnie szybko znudzi i że po kilku dniach czytania ją zwyczajnie odłożę z powrotem na półkę. Nadszedł jednak ten moment, w którym „podjęłam wyzwanie” i zaczęłam lekturę. Dość długo to trwało, zanim dobrnęłam do ostatniej kartki, ale się udało. I bardzo się z tego cieszę.

Pierwszy tom spodobał mi się od samego początku – oto dwudziestokilkuletni Niemiec z mieszczańskiej rodziny Hans Castorp przybywa do sanatorium Berghof w Davos, by odwiedzić przebywającego tu od kilku miesięcy kuzyna. Planowane trzytygodniowy urlop zamienia się jednak w kilkuletni pobyt. Prawie od razu po przybyciu Hans zaczyna czuć się dziwnie, początkowo uważa, że to z powodu problemów z aklimatyzacją, że trudno mu się przyzwyczaić do wysokogórskiego powietrza oraz do zwyczajów w sanatorium. Jednak już po paru dniach Hans powoli zaczyna przejmować sanatoryjny sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości, coraz bardziej odległe mu się wydaje to, co „tam na dole”. Dlatego gdy lekarz stwierdza u niego zmiany w płucach, Hans jest nawet dość zadowolony – może przedłużyć swój pobyt w Berghofie, gdzie wiele rzeczy i osób zdążyło go już zafascynować. Trudno się nie zgodzić z tym, że pozornie w „Czarodziejskiej górze” prawie nic się nie dzieje. Myślę, że opis akcji tej dwutomowej powieści można by było zamknąć raptem w kilku zdaniach. Jednak to nie przygody Hansa, lecz jego wewnętrzne przemiany są tu głównym tematem. Czas w sanatorium mija mu przede wszystkim na długich dyskusjach, które nie pozostają bez wpływu na jego osobowość. Początkowo jedynym jego interlokutorem jest humanista włoskiego pochodzenia – Settembrinim, z czasem dołącza druga postać – jezuita „w stanie spoczynku” Naphta. Ich rozmowy to prawdziwe dysputy filozoficzne, w których ścierają się skrajnie różne poglądy, będące odzwierciedleniem różnych nurtów myślowych, obecnych w burzliwym świecie początku XX wieku. Przyznam, że momentami ciężko mi było przez nie przebrnąć. Szczególnie początek drugiego tomu, w którym nie było już żadnej innej akcji poza spacerami i rozmowami, bardzo mnie zmęczył. Ale dzięki temu poczułam też dokładnie, że czas biegnie w sanatorium w Berghofie w innym tempie.

sobota, 24 września 2011

"Zrób sobie raj" Mariusz Szczygieł

Po "Zrób sobie raj" specjalnie sięgnęłam przed moim wyjazdem do Czech. Czułam, że będzie mi się podobać, wcześniej czytałam "Gottland", który zrobił na mnie bardzo dobre wrażenie, o "Zrób sobie raj" słyszałam też wiele dobrych słów. I moje przeczucie się sprawdziło. Od reportaży trudno mi się było oderwać. A przy okazji trochę inaczej spojrzałam na miejsca, które odwiedziłam.

Jednym z głównych tematów, które Szczygieł tym razem porusza, są kwestie związane z religijnością w Czechach. Dużo uwagi poświęca także czeskim artystom. Dzieło jednego z nich znalazło się nawet na okładce. Ale o Davidzie Cernym - twórcy modelu ze zdjęcia - nieco później.

W jednym z pierwszych reportaży Szczygieł pisze, że częstym problemem, na jaki natrafiają turyści w Pradze, jest powszechny zwyczaj oszukiwania i dopisywania im w knajpach rożnych rzeczy do rachunku. Nigdy nie wiadomo, ile "kosztować" będzie obsługa, czy przypadkiem uprzejmi kelnerzy nie doliczą oddzielnie kwoty za sztućce czy nie wiadomo co jeszcze. Przytacza jedną z rozmów, które w tym temacie odbył:
"Raz powiedziałem młodej kelnerce, że w centrum mogą do rachunku w knajpie dopisać nawet datę urodzenia.
- Ja widzę to tak, że po komunizmie mamy wreszcie wolność - odparła młoda Czeszka, jeszcze studentka.
- I jak pani tę wolność rozumie? - spytałem oszołomiony.
- No, jak nas oszukają w jednej knajpie, mamy wolny wybór, możemy sobie pójść do innej"
Niestety muszę z bólem przyznać, że praktyka ta jest naprawdę bardzo popularna. Zawsze na przyniesienie końcowego rachunku czekałam z lekkim dreszczykiem emocji - co się wydarzy tym razem ;-)

Czesi mają dość duży dystans - do siebie, do swojego społeczeństwa. I to nie od dziś, co potwierdza też krótki fragment, który opowiada o Alfonsie Mucha:
"Uchodził wtedy za najsłynniejszego czeskiego malarza na świecie, a w dowód uznania, po powstaniu państwa w 1918 roku, poproszono go o zaprojektowanie pierwszych czechosłowackich banknotów. Uwiecznił na nich swoją żonę Maruskę (na stówce) i córkę Jarkę (na dziesięciokoronówce), co mi się bardzo podoba, bo to kolejny przykład, jak kultura czeska nie napina się. Gdy córka dorosła, ulokował ją na pięćdziesiątce".
Czy ktoś sobie coś takiego wyobraża u nas, zamiast naszego pocztu królów (i książąt) polskich?

Do muzeum Muchy niestety tym razem nie poszłam, ale odwiedziłam dworzec, o którym Szczygieł pisze tak:
"Praski Dworzec Główny jeszcze rok temu był obrzydliwszy od naszego Centralnego. Nie przerywając pracy dworca, Praga modernizuje go tak, że możemy się w Warszawie tylko wstydzić. Nie ma już kas z szybami, a wszystkie córy komunizmu, które za nimi siedziały, z poczuciem, że urodziły się wyniosłymi księżniczkami, musiały trochę zmienić zachowanie. Kasjerka w średnim wieku, w przyjaznej teraz pasażerowi przestrzeni, mówi, że na pewno będę zadowolony, bo wolnych miejsc do Brna jest mnóstwo [Szczygieł chciał dostać się do Brna, na mszę papieża].
- Jak to mnóstwo? - nie dowierzam.
- A dlaczego miałoby nie być?
- No, a Ojciec Święty?
- Zwariować dla papieża? No nie. Chociaż ja to nawet chętnie bym z panem pojechała, mimo że nie jestem wierząca.
- Widzi pani, jednak święta osoba przyciąga.
- Nieee, chodzi o to, żeby nie siedzieć w pracy. Człowiek w życiu machał chorągiewką różnym potworom, to może i papieżowi. Jestem tak przemęczona, wie pan, teraz się musimy inaczej zachowywać. To jest salon sprzedaży biletów, a nie, jaj kiedyś, kasa. Zupełnie, jak na niemieckich dworcach. Od południa w piątek mam mówić pasażerom "Dobrej zabawy w weekend."
A na koniec jeszcze parę słów o wspomnianym wcześniej Davidzie Cernym. Szczygieł w jednym z reportaży opisał kilka jego instalacji, które bardzo chciałam w Pradze odnaleźć. Niestety nie wszystkie się udało.
Najbardziej znaną, dokładnie opisaną w "Zrób sobie raj" rzeźbą są "Sikający":
Rzeźba ta powstała z okazji wejścia Czech do Unii Europejskiej i przedstawia dwóch mężczyzn sikających do basenu w kształcie Republiki Czeskiej. Mężczyźni ci mają ruchome biodra, dzięki czemu mogą "napisać" różne rzeczy. Podobno wysyłając SMS na podany przy instalacji numer, można zamówić, żeby wysikali  treść SMSa. Nie wiem czy to działa, nie sprawdzałam.
 
Inne opisane przez Szczygła prace Cernego, które udało mi się zobaczyć, to Wacław alternatywny, Mięso - czyli czerwone samochody wiszące na hakach oraz Wisielec - zwisający sobie w wysokości z jednego domu na praskiej starówce. W reportażu są wymienione także inne rzeźby, ale niestety są dość rozproszone i podczas krótkiego pobytu w Pradze trudno te wszystkie miejsca odwiedzić, szczególnie że mieszczą się w galeriach, które nie są otwarte non stop...

To, co z pewnością można powiedzieć o "Zrób sobie raj", to że poprawia nastrój - jest napisana niezwykle sprawnie, z dużym poczuciem humoru. Niezależnie od tego, czy reportaż traktuje o awangardowym artyście czy o biskupie, który chwali się sukcesem (w ciągu ostatniego roku udało mu się w swojej parafii udzielić aż 5 chrztów), dostrzega się umiejętność Szczygła do zadawania trafnych pytań, do słuchania rozmówców, do opowiadania o Czechach w interesujący, ale nie pozbawiony krytycyzmu, sposób. Mam nadzieję, że napisze kolejne reportaże o naszych południowych sąsiadach :-)

czwartek, 1 września 2011

Wakacyjnie...

Właśnie zaczęłam niemal 3-tygodniowy urlop :-)

Będzie on dosyć intensywny pod kątem podróżniczym, dlatego plany czytelnicze z nim związane duże nie są.

Ale mam nadzieję, że uda mi się dokończyć dwie książki, które aktualnie czytam:
- "Zrób sobie raj" Mariusza Szczygła - reportaże o Czechach, które czytam właśnie dlatego, że m.in. Czechy będą jednym z miejsc, które podczas urlopu odwiedzę; chcę już teraz poczuć ich klimat :-)
- "Czarodziejską górę" Tomasza Manna - utknęłam chwilowo na drugim tomie.

Plany skromne, ale mam nadzieję, że będę miała mnóstwo pozaczytelniczych atrakcji i że po wakacjach będę tak wypoczęta, że będę miała mnóstwo energii do czytania.

czwartek, 25 sierpnia 2011

"Miłosz. Biografia" Andrzej Franaszek.

Z lekcji języka polskiego najbardziej nie lubiłam tych, które dotyczyły poezji. Wciąż powtarzające się pytania "co autor chciał powiedzieć przez...?" spowodowały, że jakoś się wewnętrznie "usztywniłam" - wyrobiłam w sobie przeświadczenie, że nie rozumiem wierszy i nie potrafię ich odpowiednio zinterpretować. Choć od tamtej pory minęło wiele czasu, ta moja obawa nie zniknęła. I nie sięgam po poezję. Dlatego też początkowo podchodziłam do biografii Miłosza z dużą ostrożnością. Znałam go w zasadzie jedynie jako autora "Zniewolonego umysłu" (nie licząc tych paru wierszy omawianych w szkole, co do których miałam wątpliwości, czy je właściwie interpretowałam). Pobieżnie wertując książkę przed rozpoczęciem czytania widziałam, że sporo jest w niej fragmentów poezji naszego noblisty. Szybko jednak się przekonałam, że lektura ta oferuje dużo więcej niż chronologiczny przegląd przez najważniejsze wiersze Miłosza.

W przypadku Miłosza spełniła się chińska klątwa "obyś żył w ciekawych czasach".  A Franaszkowi udało się ciekawie te skomplikowane wątki historyczne z życiorysu Miłosza odtworzyć. Autor nie omijał trudnych tematów, takich jak spory wokół przynależności narodowej Miłosza, jego decyzji o posługiwaniu się podczas wojny litewskim paszportem, jego przekonania polityczne czy wątki bardziej intymne - takie jak choćby liczne romanse czy domniemania o utrzymywaniu związków homoseksualnych. Zdziwią się jednak ci, którzy liczą na sensację - wszystko przedstawione jest w profesjonalny, nienacechowany emocjonalnie sposób.

Czesław Miłosz był niewątpliwie wyjątkową postacią. Umiał dostrzec wiele rzeczy dla zwykłych ludzi niezauważalnych, co więcej - umiał je odpowiednio nazwać i pokazać innym. Niekiedy ciężko mu było podjąć decyzje, był skłonny do daleko posuniętej autoanalizy, co czasami wywoływało u niego stany depresyjne. Był dość uparty, stanowczy w swoich poglądach, co prowadziło niekiedy do nieporozumień towarzyskich. Franaszkowi udało się stworzyć "ludzki" obraz Miłosza - nie jest on wyidealizowany, nie jest wyczerniony; jest wiarygodny, dzięki czemu książkę czyta się dobrze.

To, co mi podczas czytania trochę przeszkadzało, to umieszczenie przypisów na końcu - zajmują one 200 (!) ostatnich stron. Umieszczenie ich w tym miejscu, a nie w odpowiednich fragmentach u dołu kartek, powoduje, że czytanie ich staje się czynnością ciężką - szczególnie że książka jest sama w sobie duża, ciężka i takie przechodzenie ze środka na koniec wymaga sporo manewrów.

Lektura nie zachęciła mnie do sięgnięcia po poezję Miłosza (jednak mój uraz jest wciąż aktualny), ale po "Dolinę Issy" czy "Rodzinną Europę" po przeczytaniu biografii autora sięgnęłabym bardzo chętnie.

wtorek, 23 sierpnia 2011

"Jak ryba w wodzie" Mario Vargas Llosa

Długo się jakoś nie mogłam zebrać, żeby o tej książce parę zdań napisać, jakoś tak się nie składało, czasu nie było...

Wcześniej z literaturą Llosy spotkałam się dwa razy: kilka lat temu czytałam "Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki", parę miesięcy temu "Kto zabił Palomina Molero?". Tym razem postanowiłam sięgnąć po jego wspomnienia.

Z pewnością mogę przyznać, że więcej dowiedziałam się o Peru z tej jednej książki, niż wcześniej przez całe życie.

Wspomnienia Llosy spisane są dwutorowo - naprzemiennie pojawiają się rozdziały o dzieciństwie i młodości noblisty oraz o jego działalności politycznej i o kampanii wyborczej, w której kandydował na urząd prezydenta Peru. Starałam się zastosować do rady Clevery i pozytywnie nastawić do tych pierwszych politycznych rozdziałów. Rzeczywiście początkowo nie jest łatwo przez nie przebrnąć, jeśli nie ma się żadnej wiedzy wstępnej. Tak do połowy książki podobał mi się co drugi rozdział (czyli podobały mi się te, które opowiadały o "życiu osobistym" Llosy), a przez te polityczne tak się trochę prześlizgiwałam. Ale na szczęście jakoś później odnalazłam się także w klimacie rozdziałów "politycznych". I dzięki temu problemy Peru stały się mi bliższe :-)

Jednak mam po lekturze pewien niedosyt. O ile wątek działalności publicznej został zamknięty, to nie do końca rozumiem, dlaczego wątek osobisty został "przerwany" właśnie w tym, a nie innym momencie. Nie oczekuję, że Llosa się będzie spowiadał dokładnie z całego życia, po prostu nie widzę tu tej klamry zamykającej - z przyjemnością dowiedziałabym się, co się działo dalej ;-)

"Hamida z zaułka Midakk" Nadżib Mahfuz

W swojej konstrukcji i sposobie narracji "Hamida..." jest bardzo podobna do książek Alaa Al Aswany'ego. A w zasadzie - biorąc pod uwagę kolejność w jakiej książki te były pisane - to powieści Alaa Al Aswany'ego są bardzo do "Hamidy..." podobne :-)

Podobnie mamy tu do czynienia z wieloma bohaterami, których łączy miejsce zamieszkania - mieszkają w dość biednej części Kairu, zaułku Midakk. Jednak oni sami bardzo się od siebie różnią - dzieli ich klasa społeczna, aspiracje, różnice pokoleniowe. Poznajemy straszą kobietę, dość bogatą właścicielkę kamienicy, która postanawia wyjść za mąż; swatkę i jej przybraną córkę - tytułową Hamidę, która za wszelką cenę pragnie się wyrwać z zaułka i prowadzić inne życie; młodego fryzjera, zakochanego w Hamidzie i pragnącego się z nią ożenić, który chcąc podnieść swój status materialny postawia zaciągnąć się do brytyjskiej armii... Jego przyjaciela, który jest zafascynowany zachodem, podziwia wszystko co brytyjskie i pogardza wszystkim, co egipskie. I jeszcze kilku innych, nie mniej dla powieści ważnych bohaterów, których początkowo może nieco ciężko mi było rozróżnić ze względu na trudne egipskie imiona, ale do których jednak szybko się przyzwyczaiłam ;-)

Akcja powieści rozgrywa się w czasach II wojny światowej, ale nie jest to taka wojna, jaką znamy z europejskich książek. Tu wojna dzieje się gdzieś daleko w tle i tak naprawdę poważnie traktowana jest tylko przez tych, którzy upatrują w niej szansę na zarobek.

Z przyjemnością sięgnę po inne powieści tego -jedynego jak na razie - arabskiego laureata Nagrody Nobla.

"Niezwykła podróż Pomponiusza Flatusa" Eduardo Mendoza

Moje pierwsze spotkanie z twórczością Mendozy było bardzo udane - czytałam "Przygody fryzjera damskiego", które rozśmieszały mnie do łez. Konstrukcja tej książki, jej bohaterów, sposób narracji - wszystko mnie naprawdę ubawiło i dobrze się przy lekturze bawiłam. Dlatego wobec "Niezwykłej podróży Pomponiusza Flatusa" miałam już na wstępie duże oczekiwania. Czy książka je spełniła? Niestety nie do końca.

Tym razem bohaterem jest Rzymianin, z zamiłowania filozof, o imieniu Pomponiusz. Cała książka jest w zasadzie listem, jaki pisze on z podróży do swojego przyjaciela. Podróży rzeczywiście dość niezwykłej - Pomponiusz usiłując odnaleźć źródło z magiczną wodą trafia do Nazaretu, gdzie zostaje poproszony przez 12-letniego Jezusa o pomoc w rozwiązaniu kryminalnej zagadki, w której podejrzanym sprawcą morderstwa jest jego ojciec - Józef. Ma on za to zabójstwo zostać ukrzyżowany. Pomponiusz, ceniony z racji na swe umiejętności dedukcyjne, zgadza się pomóc Jezusowi poznać prawdę o tragicznych wydarzeniach, szczególnie że za tę pomoc oferowane jest mu wynagrodzenie. A Pomponiusz znalazł się w Nazarecie w bardzo trudnej sytuacji finansowej i zapłata ta jest mu bardzo potrzebna.

Niewątpliwie cała historia jest interesująca, niewątpliwie jest napisana dowcipnie, a sam sposób narracji jest bardzo fajny. Ale książka nie jest "równa" - są w niej naprawdę świetne momenty, ale za chwilę pojawia się jakiś inny wątek, który opisany jest już znacznie słabiej. Przynajmniej w moim odczuciu. A może po prostu moje oczekiwania były zbyt duże?

"Raj tuż za rogiem" Mario Vargas Llosa

"-Czy tu jest raj?
- Nie, proszę zapytać tuż za rogiem"
Nie znam tej dziecięcej zabawy, która pojawia się w treści książki i z której zaczerpnięty jest jej tytuł, ale niewątpliwie dobrze oddaje on charakter tej opowieści - opowieści o dwojgu ludziach, którzy szukali lepszego świata.

Pierwszą z nich jest Flora Tristan, jedna z pierwszych francuskich feministek, walcząca o godne warunki życia dla kobiet. Takie, jakich sama nie mogła zaznać - ówczesne prawo nie pozwalało jej spokojnie odejść od znęcającego się nad nią (a potem także nad córką) męża, w jego świetle odchodząc od niego popełniła przestępstwo. Pomocy szukała u rodziny swego ojca w Peru, jednak ponieważ była dzieckiem nieślubnym, nie udało jej się osiągnąć zamierzonego celu. Po powrocie do Francji zaczęła angażować się mocno w ruch robotniczy i walkę na rzecz praw dla kobiet.

Drugim bohaterem powieści jest Paul Gauguin, malarz-(post)impresjonista, wnuk Flory. Gauguin swoje zainteresowania artystyczne odkrył dość późno, wcześniej był marynarzem, maklerem giełdowym, prowadził dość klasyczne mieszczańskie życie. Jednak gdy zaczął malować, zapragnął wszystko zmienić, uwierzył, że wyjazd na Tahiti pozwoli mu na wypracowanie nowego stylu w malarstwie, który byłyby prawdziwszy - bo bliższy pierwotnej natury.

Gauguina poznajemy podczas jego pierwszej wyprawy na Tahiti, Florę zaś w ostatnich miesiącach jej życia, kiedy jeździ po Francji i namawia robotników do wstąpienia do Jedności Robotniczej. Większość powieści stanowią jednak retrospektywy, dzięki którym poznajemy całe historie z życia bohaterów. Ten niechronologiczny czas narracji może początkowo wprowadzać lekkie zamieszanie, ale nie jest ciężko się w tej strukturze po drugim rozdziale odnaleźć ;-)

Zdecydowanie bardziej podobały mi się te części powieści, które poświęcone były Florze. Może dlatego, że nie jestem wielką fanką malarstwa - więc rozważania poszukiwaniu nowych form wyrażania siebie, najpierw w Arles, wspólnie z Vincentem van Goghiem ("szalonym Holendrem"), później na dalekich wyspach Polinezji niezbyt do mnie trafiały, momentami wręcz mnie nużyły. Za to opowieści o powstającym ruchu robotniczym całkiem mnie wciągnęły. W sumie więc książka mi się podobała, ale na pewno mnie nie zachwyciła. Jednak mam jakąś dużą słabość do całej serii wydawniczej Znaku, w której ukazują się teraz dzieła Llosy - najchętniej zebrałabym je wszystkie :-)